Πάνω από το 10% των πανεπιστημιακών εκτιμάται ότι έχει υποπέσει στο αμάρτημα της… λογοκλοπής. Εντονότερο είναι το πρόβλημα στους κόλπους των προπτυχιακών και μεταπτυχιακών φοιτητών, οι οποίοι φτάνουν σε σημείο ακόμη και να αγοράζουν τις εργασίες τους με ιλιγγιώδη χρηματικά ποσά. Φαινόμενο που χρονίζει και έχει διεθνείς ρίζες, αλλά πλέον απαιτεί ελληνική λύση.
Το έγγραφο που απέστειλε πριν από λίγες ημέρες ο υφυπουργός Παιδείας Γιάννης Πανάρετος στα τριτοβάθμια εκπαιδευτικά ιδρύματα, ζητώντας στοιχεία για όλες τις καταγγελίες λογοκλοπής και τις ενέργειες στις οποίες έχουν προβεί για την αντιμετώπισή τους, ήταν ουσιαστικά απόρροια μιας εσωτερικής ανεπίσημης διεργασίας των ίδιων των καθηγητών, που έβλεπαν ότι τα κρούσματα αυξάνονται, αλλά δεν τιμωρούνται. Ήδη από τον περασμένο Νοέμβριο μία ομάδα καθηγητών συνέλεγε υπογραφές για μία διακήρυξη κατά της λογοκλοπής στην ανώτατη εκπαίδευση με αφορμή την παγκόσμια ημέρα κατά της διαφθοράς (9 Δεκεμβρίου). Αυτή τη στιγμή οι καθηγητές που την υπέγραψαν φτάνουν τους 350. Αριθμός όχι τόσο ικανοποιητικός, αλλά τουλάχιστον είναι μία αρχή. «Μπουχτίσαμε με την κατάσταση των λογοκλοπών. Θεωρήσαμε ότι ως πνευματικοί άνθρωποι έχουμε χρέος απέναντι στους φοιτητές και το πανεπιστήμιο, γι' αυτό δεν έπρεπε να σωπαίνουμε άλλο. Είμαστε ο προμαχώνας του πνευματικού κόσμου και έπρεπε να έχουμε μηδενικά ποσοστά τέτοιων συμβάντων. Αντί αυτού έχουμε ανοχή, συγκάλυψη και ατιμωρησία. Κρίνοντας από το μικρόκοσμό μας εκτιμούμε ότι το ποσοστό των καθηγητών που έκανε λογοκλοπή ξεπερνά το 10%», τόνισε το μέλος της ομάδας πρωτοβουλίας και καθηγητής του ΤΕΦΑΑ ΑΠΘ Βασίλης Μούγιος.
Για την πρωτοβουλία καθηγητών η καθιέρωση μηχανισμών ελέγχου του πρωτότυπου των παραγόμενων πνευματικών έργων είναι σήμερα ζητούμενο. Απαίτηση των σημερινών καιρών είναι και η προσθήκη στον εσωτερικό κανονισμό ή κώδικα δεοντολογίας κάθε ΑΕΙ: α) της ρητής απαγόρευσης και καταδίκης της λογοκλοπής και της αναγνώρισής της ως αυτοτελούς και διαρκούς πειθαρχικού αδικήματος, που αποδεικνύει έλλειψη ακαδημαϊκού ήθους και επισύρει σοβαρότατες κυρώσεις και β) της υποχρέωσης των οργάνων (πρυτάνεων, προέδρων, εκλεκτορικών σωμάτων, εισηγητικών επιτροπών κ.ά.) να εξετάζουν όσες καταγγελίες για λογοκλοπή δέχονται, να αποφαίνονται αιτιολογημένα και χωρίς καθυστέρηση για τη βασιμότητα ή όχι κάθε καταγγελίας και να προβαίνουν αμέσως, αυτοτελώς ή μέσω παραπομπής στα αρμόδια πειθαρχικά όργανα στις προβλεπόμενες ενέργειες. Αξίζει να σημειωθεί ότι μόνο το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας έχει σήμερα στον εσωτερικό κανονισμό του αναφορά στη λογοκλοπή.
Οι… γνωστές περιπτώσεις
Οι περιπτώσεις επιβολής κάποιας ποινής σε άτομα που αντέγραψαν μετρώνται στα δάχτυλα του ενός χεριού. Ειδικότερα το 2009 το πειθαρχικό συμβούλιο των μελών ΔΕΠ επέβαλε σε καθηγητή ΤΕΦΑΑ του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας τρίμηνη παύση από τα καθήκοντά του, καθώς θεώρησε ότι δημοσίευσε σε ιταλικό επιστημονικό περιοδικό εργασίες που δεν ήταν δικές του.
Το 2005 συγγραφέας ελληνικού επιστημονικού βιβλίου κατήγγειλε εγγράφως στην Ιατρική σχολή του ΑΠΘ ότι 43 σελίδες της διδακτορικής διατριβής μιας διδάκτορα του τμήματος ήταν αντιγραφή αυτολεξεί από το βιβλίο του. Η γενική συνέλευση της σχολής όρισε επιτροπή πραγματογνωμόνων, η οποία διαπίστωσε τη λογοκλοπή. Κατόπιν τούτου εισηγήθηκε στον πρύτανη του ΑΠΘ την ανάκληση του τίτλου της διδάκτορα. Το 2006 η σύγκλητος της αφαίρεσε τον τίτλο.
Σε τμήμα της Φιλοσοφικής σχολής του ΑΠΘ καθηγήτρια κατώτερης βαθμίδας στη διαδικασία εκλογής της σε ανώτερη θέση παρουσίασε έργο που, όπως διαπίστωσε το εκλεκτορικό σώμα, δεν ήταν δικό της. Κατά συνέπεια καταψηφίστηκε η εκλογή της, αλλά η καθηγήτρια δεν τιμωρήθηκε περαιτέρω.
Ωστόσο υπάρχουν και καταγγελίες για λογοκλοπή που δεν διερευνήθηκαν ποτέ. Για παράδειγμα στο ΤΕΦΑΑ ΑΠΘ τα τελευταία χρόνια υπάρχουν αρκετές τέτοιες περιπτώσεις, όπως υποστηρίζουν καθηγητές. Μία που έγινε γνωστή έλαβε χώρα πριν από πέντε χρόνια. Υποψήφιος για τη θέση αναπληρωτή καθηγητή στο γνωστικό αντικείμενο της καλαθοσφαίρισης υπέβαλε επίσημη καταγγελία στη γενική συνέλευση του τμήματος σχετικά με τη λογοκλοπή της πτυχιακής εργασίας του από το συνυποψήφιό του. Φυσικά ο συνυποψήφιός του εκλέχτηκε και παρά τις οχλήσεις του ενδιαφερόμενου δεν υπήρξε καμία παρέμβαση από το πανεπιστήμιο. Ο καταγγέλλων ακολούθησε τη δικαστική οδό και η υπόθεσή του εκδικάζεται την άνοιξη.
Μία άλλη περίπτωση, πιο πρόσφατη, αφορά επίκουρο καθηγητή, ο οποίος για την ανέλιξή του στη θέση του αναπληρωτή κατέθεσε διδακτορική διατριβή αντιγραμμένη από ξένα εγχειρίδια. Σύμφωνα με καταγγελίες ο συνυποψήφιος ενημέρωσε το προεδρείο, όμως η καταγγελία δεν έφτασε ποτέ ούτε στην εισηγητική επιτροπή ούτε στο εκλεκτορικό σώμα. Φυσικά η εκλογή έγινε κανονικά.
Δύο κρούσματα λογοκλοπής -τουλάχιστον αυτά έγιναν γνωστά, γιατί καθηγητές ισχυρίζονται ότι το κουβάρι δεν έχει αρχίσει ακόμη να ξετυλίγεται- απασχόλησαν και το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, χωρίς όμως να υπάρξουν επιπτώσεις για τους καθηγητές. Η πρώτη αφορούσε άρθρο καθηγητή που δημοσιεύτηκε σε ξένο περιοδικό, το οποίο έβγαλε ανακοίνωση και λίγο μετά απέσυρε το άρθρο με την κατηγορία της λογοκλοπής. Για αντιγραφή κατηγορήθηκε και ένας άλλος καθηγητής, ο οποίος πριν από έναν χρόνο καταδικάστηκε από τη δικαιοσύνη για χρηματισμό.
Πληρώνουν αδρά τις εργασίες
Την τελευταία πενταετία έχει γίνει πιο έντονο και το φαινόμενο της αντιγραφής ή της αγοράς πρωτότυπων εργασιών από τους φοιτητές αλλά και τους υποψήφιους διδάκτορες. Οι αιτίες πολλές: η εύκολη λύση, το ελλιπές επιστημονικό υπόβαθρο, η ανάγκη για γρήγορη έξοδο στην αγορά εργασίας. Το ζήτημα είναι ότι πλέον υπάρχουν πολλά νόμιμα γραφεία ή και ιδιώτες που προσφέρουν ένα χέρι βοήθειας σε όσους το έχουν ανάγκη. Όπως υποστήριξε στη «Θ» άτομο που ασχολείται χρόνια με αυτή τη δουλειά, οι πιο καλοί πελάτες είναι οι φοιτητές του ΕΑΠ και ακολουθούν του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Στην ιδιωτική βοήθεια καταφεύγουν σε μικρότερο βαθμό και οι φοιτητές του Πολυτεχνείου αλλά και γενικότερα των σχολών Θετικών Επιστημών. Οι τιμές που πληρώνουν για την εργασία κυμαίνονται από 800 έως και 1.500 ευρώ (περίπου 20 ευρώ τη σελίδα), ενώ για τα διδακτορικά μέχρι και 5.000 ευρώ. «Έχω βρει ακόμη και στον πίνακα ανακοινώσεών μου διαφήμιση για γραφείο που έκανε εργασία του μαθήματός μου. Φυσικά την κατέβασα», σχολίασε ο κ. Μούγιος, προτείνοντας να ενεργοποιηθούν μηχανισμοί ελέγχου λογοκλοπής και για τους φοιτητές. Σε περίπτωση βέβαια που η αγορασμένη εργασία είναι πρωτότυπη, τότε η υπόθεση είναι δύσκολη, γι' αυτό και μόνο η δημόσια παρουσίασή της θα έλυνε το πρόβλημα.
Επικοινωνιακοί χειρισμοί από το υπουργείο
Να νομοθετήσει και να αφήσει τα επικοινωνιακά παιχνίδια καλεί τον υφυπουργό Παιδείας ο αντιπρύτανης του ΑΠΘ Γιάννης Παντής. «Ανοίγει συνέχεια θέματα και μας βάζει να τρέχουμε. Ας νομοθετήσει λοιπόν για τη λογοκλοπή και την οικογενειοκρατία στα πανεπιστήμια αλλά και τη δημόσια ζωή, ώστε να έχουμε όλοι ενιαίο σύστημα ελέγχου», τόνισε ο κ. Παντής, προσθέτοντας ότι παρ' όλα αυτά θα απαντήσουν στο υπουργείο για όσες υποθέσεις γνωρίζουν.
Πρόθεση να απαντήσει έχει και το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας σύμφωνα με τον πρύτανή του Γιάννη Χατζηδημητρίου, ενώ το ΑΤΕΙΘ έχει ήδη στείλει έγγραφο στον υφυπουργό, λέγοντας ότι δεν έχει καμία επίσημη καταγγελία. Ωστόσο, όπως σημείωσε ο πρόεδρος Παύλος Καρακολτσίδης, από το 2008 έχει συσταθεί επιτροπή δεοντολογίας.
Της Φιλομήλας Δημολαΐδου
http://www.makthes.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου