Μεταλλεία Χαλκιδικής: Ανάπτυξη ή καταστροφή;

«Μήπως τελικά ο χρυσός δεν είναι...χρυσός;»
Του Βασίλη Κεχαγιά tvxs.gr

Δύσκολα χρόνια για τις ελληνικές τσέπες, δύσκολες και οι απαντήσεις σε ερωτήματα τα οποία πριν απ' όλα εμπερικλείουν κερδοφορία όχι μόνο για τις εμπλεκόμενες εταιρίες, αλλά και για το ελληνικό δημόσιο(αν και πολλοί το αμφισβητούν) και στο βαθμό του ελάχιστου, έστω, για τους εργαζόμενους στα υπό δημιουργία μεταλλεία της περιοχής Στρατωνικού Όρους, στη Χαλκιδική.

Κάποιοι λένε ότι 2.000 θέσεις εργασίας, σύμφωνα με την εταιρία “Ελληνικός Χρυσός Α.Ε”(1.500 σύμφωνα με τους αντιτιθέμενους στην εξόρυξη) δεν είναι ευκαταφρόνητες. Όσο για τους φόβους των περιβαλλοντολόγων και των κινήσεων πολιτών της περιοχής, τους βρίσκουν υπερβολικούς.

Απέναντί τους

η Κίνηση Ενεργών Πολιτών Σταγείρων- Ακάνθου, που πρόσφατα βρήκε συμμάχους της τόσο τον Δικηγορικό Σύλλογο Θεσσαλονίκης, όσο και τον πρύτανη του Α.Π.Θ., Γιάννη Μυλόπουλο, οι οποίοι σε σχετική εκδήλωση διατύπωσαν τις επιφυλάξεις τους για τη σχεδιαζόμενη εξόρυξη. Μάλιστα, ο πρύτανης του ΑΠΘ το έπραξε μιλώντας με τον γνώριμο αιχμηρό τρόπο του για μια ματαιωμένη ανάπτυξη και για ένα κατεστραμμένο περιβάλλον : άρα δεν τίθεται καν το ερώτημα της εκδήλωσης και του τίτλου

Ο τόπος

Η σχεδιαζόμενη εξόρυξη περιλαμβάνει το μεταλλείο των “Μαύρων Πετρών”, το μεταλλείο και το εργοστάσιο εμπλουτισμού στην Ολυμπιάδα, το εργοστάσιο εμπλουτισμού στο Στρατώνι, με τις συνοδές λιμενικές εγκαταστάσεις, τις παλιές εγκαταστάσεις στο Μαντέμ Λάκκοο και γενικότερα 317.000 στρέμματα στο υπέροχο δάσος του Κάκαβου και στις Σκουριές, στο Στανό, στο Γομάτι, στην Ολυμπιάδα, στη Μεγάλη Παναγιά. Στις Μαύρες Πέτρες πραγματοποιούνταν ήδη εξορύξεις θειούχων μεταλλευμάτων με τη χρήση φουρνέλων, αντί της μηχανικής εκσκαφής, γεγονός που δικαίωσε τις προσφυγές των κατοίκων στο Συμβούλιο της Επικρατείας για ρωγμές στα σπίτια της περιοχής.

Τα μέταλλα

Το απαστράπτον μέταλλο του χρυσού είναι αυτό που με τη δυνατότητα εξόρυξής του ζαλίζει με τη λάμψη και συγχέει τις απαντήσεις στα ερωτήματα και στις αμφιβολίες. Θειικό οξύ, Ψευδάργυρος, Μόλυβδος, Χαλκός και Άργυρος συμπληρώνουν με την παρουσία τους το δέλεαρ της εξόρυξης. Το μεγάλο πρόβλημα με το συγκεκριμένο επενδυτικό σχέδιο είναι αν θα γίνει χρήση κυανίου για την ανάκτηση του χρυσού από τις προσμίξεις του. Η εταιρία δεν φαίνεται να το επιβεβαιώνει, αλλά η εμπειρία αποδεικνύει ότι δύσκολα θα αποφευχθεί. Έτσι κι αλλιώς, η προτεινόμενη μέθοδος “κυανιούχων διαλυμάτων” είναι αυτή που προκάλεσε προβλήματα στην προηγηθείσα TVXHellas, ενώ η “Ελληνικός Χρυσός Α.Ε.” προτείνει την “ακαριαία ήξη”, έστω κι αν τα παραγόμενα από την χρήση της πυρομεταλλουργικής αυτής μεθόδου προκαλέσουν επιβαρυντικές για το περιβάλλον χημικές ενώσεις.

Η επιβάρυνση

Θα αφαιρεθούν τεράστιες ποσότητες υπόγειων υδάτων από την περιοχή, με αποτέλεσμα την αποξήρανση του εδάφους στην περιοχή. Όσο για την τελική διάθεση των υγρών λυμάτων στη θάλασσα εγκυμονεί κινδύνους για την τουριστική απαξίωση της περιοχής, αλλά και σε περιπτώσεις κακοκαιρίας και έντονων καιρικών φαινομένων.

Εκτός αυτού, δημιουργούνται τεράστιες ποσότητες αποβλήτων, με συγκεντρώσεις πολύ ανώτερες των επιτρεπομένων ορίων. Συγχρόνως, αφού πρόκειται για επιφανειακή εξόρυξη(επιλογή της εταιρίας για την μείωση του κόστους)τίποτα δεν εγγυάται την αποκατάσταση του χαμένου δάσους μετά το πέρας των εργασιών. Όσο για τα απαιτούμενα μέτρα ασφαλείας, η ελληνική εμπειρία μας διδάσκει ότι ελάχιστα από αυτά θα τηρηθούν με τον δέοντα τρόπο.

Υπενθυμίζεται ότι η περιοχή και οι “τραυματισμοί της” έχουν βεβαρυμένο παρελθόν, αφού η προηγηθείσα TVXHellas έμεινε εκτεθειμένη, λόγω παραβιάσεων των υποχρεώσεών της, με αποκορύφωμα τον τρόπο πώλησής της στην εταιρία “Ελληνικός Χρυσός Α.Ε”, δίχως δημόσιο διαγωνισμό με ποσό(407 εκατομμύρια ευρώ) που κρίθηκε τριάντα φορές μεγαλύτερο του απαιτούμενου. Η υπόθεση έφερε την Ελλάδα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, καθώς θεωρήθηκε παράνομη κρατική ενίσχυση. Μια ιστορική λεπτομέρεια: Υφυπουργός Οικονομικών τότε ήταν ο Χρήστος Πάχτας, ο οποίος πρόσφατα εξελέγη Δήμαρχος Αριστοτέλη(Σταγείρων-Ακάνθου), περιοχή κεντρικού ενδιαφέροντος στην όλη ιστορία.

Όσο για την εταιρία “Ελληνικός Χρυσός Α.Ε.” ομολογείται από τους ειδικούς ότι “κατεβαίνει” με πολύ εμπεριστατωμένη μελέτη για τις αποπλύσεις των μεταλλευμάτων, τις λιθογομώσεις και την φυσική αποκατάσταση της περιοχής, εκπονημένες από εξέχοντες επιστήμονες. Δείχνει καλά προετοιμασμένη για τη μάχη, αλλά ανάλογα αποφασισμένοι είναι και οι κάτοικοι της περιοχής. Όπως σημειώνει ο πρώην Αντιπρόεδρος του ΣτΕ και νυν Πρόεδρος του Επιμελητηρίου Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητας, κ. Δεκλερής, “κάθε απόπειρα εξορύξεως χρυσού, από παλαιά ή νέα ορυχεία στην περιοχή, στερείται παντελώς βιωσιμότητας και αποτελεί αλόγιστον καταστροφή της φύσεως και προσβολή του ανθρώπινου δικαιώματος στη ζωή και τη φύση”.