Δεν πίνω, δεν καπνίζω, δεν ξενυχτάω...

Της Μαριάνας Πυργιώτη
Η πουριτανική επιρροή των ΗΠΑ στην μποέμ Ελλάδα
Εκεί στα τέλη των ’50s - αρχές των ‘60s οι παραγωγοί τηλεοπτικών σειρών στις ΗΠΑ -πέρα από ηρωικά και πατριωτικά σίριαλ- δοκίμασαν και πέτυχαν την πιο αποτελεσματική, κοινωνικά, προπαγάνδα για το πρότυπο της αμερικανικής αστικής οικογένειας.

Μια μανούλα-σύζυγος με μέση δαχτυλίδι και άψογο σπιτικό ντύσιμο του τύπου “σηκώνομαι με μαλλί στην τρίχα από το κρεβάτι και φοράω την ασορτί ρόμπα πάνω από το ρομαντικό νυχτικό και ασορτί πασουμάκια”.

Η εν λόγω σπανίως εργαζόταν κι αν εργαζόταν ήταν επίσης... ασορτί. Δηλαδή γραμματέας, δασκάλα, σερβιτόρα, ανθοπώλης, νοσοκόμα κτλ. Μαγείρευε καθημερινά υπέροχα πρωινά με την τσίμπλα στο μάτι, υπέροχα μεσημεριανά ικανά να σιτίσουν τη μισή γειτονιά και ρομαντικά δείπνα, στα οποία φυσικά και είχε ανάλογο ντύσιμο, λες και ετοιμαζόταν να πάει θέατρο.

Εκείνη η κουζίνα ήταν κάτι σαν εκθετήριο, για να μη μιλήσουμε για τις δεκάδες συσκευές, άγνωστες τότε στη χώρα μας, όπως... σκουπιδοφάγος, στεγνωτήριο κτλ. Τα παιδάκια, όποια ηλικία κι αν είχαν, ήταν επίσης σαν καρτποστάλ. Κουκλιά ή χαριτωμένα φατσόνια, λίγο ατίθασα, αλλά πάντα συμμορφούμενα διά του διαλόγου και της μητρικής ή πατρικής πειθούς. Και ο πατέρας ένας αμερικανός λεβέντης πατριώτης, σκληρά εργαζόμενος, που φιλούσε τρυφερά μπαίνοντας ή βγαίνοντας από την πόρτα της όμορφης μονοκατοικίας τη μανούλα-σύζυγο. Δεν είναι τυχαίο ότι μετά από χρόνια κυριαρχίας και δεκάδες παραλλαγές αυτής της επιφανειακής μπαρούφας, στην οποία βασίστηκε η ταινία “The Truman show”, και μετά από χρόνια πλύσης εγκεφάλου είδαμε μια μέρα τους... Μπάντις. Η αντοχή έχει και τα όρια της!

Η αλήθεια είναι αυτά τα φαινόμενα δεν ξεφυτρώνουν σαν τα μανιτάρια. Κάποιες δυνάμεις στον ηγετικό πυρήνα των ΗΠΑ μάς είχαν προϊδεάσει πολύ νωρίτερα, προπολεμικά ακόμη, ότι ήθελαν μια κοινωνία που θα απέχει έτη φωτός από όσα πρέσβευε η φιλελεύθερη αντίληψη πάνω στην οποία βασίστηκε το μεγαλείο τής πέραν του Ατλαντικού νεαρής δημοκρατίας. Ο καημένος ο Αλέξις ντε Τοκβίλ θα πάθαινε πολλαπλό σοκ από τη μετεξέλιξη σε πολλούς τομείς αυτής της σφριγηλής κοινωνίας που τότε περιέγραφε, από την οποία τόσα περίμενε.

Δείγματα της υπερσυντηρητικής κρατικίστικης παράνοιας που κατά καιρούς εμφανίζεται στις ΗΠΑ ήταν η μνημειώδους βλακείας περίοδος της ποτοαπαγόρευσης από το 1920 έως το 1933. Συνταγματικά κατοχυρωμένη, παρακαλώ, επί προέδρου Γούντροου Γουίλσον, κατέρρευσε μετά 13 χρόνια και την πρωτοφανή συλλογική παρανομία, κοινωνικά ανεκτή ή συμμετοχική. Οι υποστηρικτές της ποτοαπαγόρευσης ισχυρίζονταν ότι ενεργούσαν για την προστασία της δημόσιας υγείας. Πράγματι, οι τότε έρευνες ειδικών υποστήριζαν ότι μειώθηκαν οι θάνατοι που σχετίζονταν με τη χρήση του αλκοόλ, αλλά και η εγκληματικότητα που σχετιζόταν με το αλκοόλ. Τότε γιατί καταργήθηκε; Λόγω τριάντα διαφορετικών άλλων προβλημάτων που προέκυψαν, κυριότερο των οποίων ήταν η άρνηση των πολιτών να συμμορφωθούν για το... καλό τους.

Μια ακόμη λαμπρή σελίδα ιδεολογικής κακοποίησης του φιλελευθερισμού ήταν ασφαλώς η ιδεολογική απαγόρευση του Μαρξ και των... παραγώγων του, γνωστότερη ως “Μακαρθισμός”. Το να συζητά σήμερα κάποιος για εκείνη την περίοδο και τον τρόπο που ενεργούσε το κράτος για το καλό των πολιτών του, προτάσσοντας το εθνικό συμφέρον, είναι περιττό και παρ’ ημίν γνωστό με τον χειρότερο τρόπο. Άλλωστε και εμείς είχαμε απαγορεύσει, αν θυμάστε, επί χούντας τη μουσική του Μίκη Θεοδωράκη!

Γενικά μιλώντας, οι ΗΠΑ έχουν να επιδείξουν λαμπρά παραδείγματα προστασίας των ελευθεριών των πολιτών τους, αλλά και θλιβερά παραδείγματα τσαλαπατήματος θεμελιωδών αρχών της δημοκρατίας τους. Όμως το υποκριτικότερο όλων είναι η αγρίως προπαγανδιζόμενη και υστερικά εφαρμοζόμενη απαγόρευση του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους και χώρους διασκέδασης. Καταρχάς να ξεκαθαρίσουμε ότι το κάπνισμα βλάπτει σοβαρά την υγεία, είναι κανονική εξάρτηση σύμφωνα με τη Διεθνή Ψυχιατρική Εταιρεία, και φυσικά οι παθητικοί καπνιστές δεν χρωστάνε τίποτε να ρουφάνε τον καπνό των άλλων σε κάθε ανάσα.

Ως εκ τούτου, το πρόβλημα πρέπει να αντιμετωπιστεί, ακριβώς διότι και σοβαρό είναι και παγκόσμιο, αλλά κυρίως διότι στοιχίζει πολλά στο σύστημα υγείας. Μόνο γι’ αυτό και μόνο από το ασφαλιστικό κόστος πήρε μπροστά το σύστημα. Ποιος ανέλαβε την εκστρατεία; Οι ΗΠΑ, που έχουν τη μεγαλύτερη παγκόσμια καπνοβιομηχανία, μακράν από τις υπόλοιπες! Όμως επειδή έχουν δεκάδες χρόνια παράδοση στην έμμεση προώθηση του καπνού και μερικά δισ. δολάρια συμφέρον, πήραν ανάποδα το τιμόνι και δεν απαγόρευσαν την καλλιέργεια, παραγωγή και πώληση του καπνού, επικαλούμενοι την ελευθερία της επιλογής: Δεν θέτουμε εκτός νόμου τον καπνό, ενεργούμε προστατεύοντας με διάφορες ενέργειες τη δημόσια υγεία. Ο καθένας έχει την ευθύνη της ελεύθερης επιλογής να θέτει τη δική του υγεία σε κίνδυνο, αλλά δεν μπορεί να θέτει την υγεία των άλλων σε κίνδυνο.

Μέχρις εδώ καλά. Μόλις, λοιπόν, δημιουργήθηκαν οι χώροι καπνιζόντων ή τα μαγαζιά διασκέδασης, μπαρ, κλαμπ και εστιατόρια καπνιζόντων, όροφοι και δωμάτια ξενοδοχείων για καπνιστές κτλ., το πράγμα στράβωσε. Διότι ποιο επιχείρημα να επικαλεστεί κάποιος όταν έχει βάλει ως βάση την ελεύθερη βούληση του πολίτη;

Λοιπόν βρέθηκαν οι εργαζόμενοι στα συγκεκριμένα μέρη! Εκεί δεν υπάρχει ελεύθερη βούληση; Δεν επιλέγει ένας σερβιτόρος αν θέλει να εργαστεί σε χώρο καπνιζόντων ή μη; Όχι, απαντούν οι πολιτικά ορθοί... προστάτες των εργαζομένων -μεγάλο ανέκδοτο αυτό το τελευταίο-, διότι αν ο άνθρωπος δεν έχει επιλογή, τι θα κάνει, θα πάει για το μεροκάματο στον εκτελεστή-επιχειρηματία!

Λες και οι εργαζόμενοι στα εργοστάσια χημικών, στα ορυχεία, στα αμπάρια της ναυπηγοεπισκευαστικής ζώνης που καθαρίζουν πλοία και χιλιάδες άλλες θέσεις, στις οποίες η υγεία τους σακατεύεται, και οι γιατροί το ξέρουν πολύ καλά, είναι άλλοι πολίτες! Γιατί εκεί κανείς δεν ενδιαφέρεται να προστατεύσει την υγεία τους απαγορεύοντας στους επιχειρηματίες να λειτουργούν τις μονάδες αυτές; Διότι δεν είναι εκεί το θέμα.

Τώρα λοιπόν που ήρθε στην Ελλάδα το πολιτικά ορθόν ΠΑΣΟΚ να βάλει τους κανόνες, ακούμε τις ίδιες και τις ίδιες θεωρίες κατευθείαν βγαλμένες από τα σπλάχνα του αμερικανικού μοντέλου. Προσέξτε το πιο υποκριτικό όλων: Κανείς δεν ξεκίνησε από το βασικό, που είναι: καπνίζουν, ναι ή όχι, τα ανήλικα στα σχολεία, κανονικά, στα προαύλια και τους διαδρόμους; Ή εκεί φοβούνται τις... μαθητικές εξεγέρσεις;
makthes.gr