Ηρωίνη: Η μεγάλη Ήτ(τ)α

health.in.gr

Μπερή Δέσποινα, Ιατρός

"Του εγώ μου φίλε τα όσα στεγανά

διαλύθηκαν σε κάποια μαύρη φλέβα

σ΄ ένα μονόδρομο αγωνίας αλήθεια και ψευτιά

το ίδιο πρόσωπο σκοτάδι με τη μέρα

Παραμονεύει στη σκιά, με μια καρδιά και μια παντιέρα

είν΄ η ηρωίνη φίλε και ίσως να ξεχαστείς

μας λες πως την ελέγχεις

πως ξέρεις τι ζητάς και το γιατί."
Π.Σιδηρόπουλος (1948-1990)

Η ηρωίνη δεν αντιπροσωπεύει απλώς ένα ναρκωτικό για τους χρήστες. Πρόκειται για ένα ακατανίκητο πάθος, μία αδήριτη ανάγκη. Είναι ο λόγος για τον οποίο ορισμένοι άνθρωποι ξυπνούν το πρωί και η τελευταία τους σκέψη το βράδυ. Στην πραγματικότητα η ηρωίνη αντιπροσωπεύει τα πάντα για τους χρήστες.
Τι είναι λοιπόν αυτή η ουσία και γιατί έχει τέτοια φοβερή επίδραση σε τόσο πολλούς ανθρώπους;


Τι είναι η ηρωίνη και ποια η ιστορία της

Η ηρωίνη είναι ένα ημισυνθετικό ναρκωτικό που προκαλεί ιδιαίτερα ισχυρή σωματική και ψυχική εξάρτηση. Παράγωγο του οπίου, ουσίας γνωστής από τα βάθη της αρχαιότητας, η ηρωίνη έχει τη μορφή κρυσταλλικής σκόνης, άοσμης και πικρής, που διαλύεται εύκολα στο νερό. Στην καθαρή της μορφή έχει άσπρο χρώμα και για αυτό αποκαλείται συχνά "άσπρη".
Το μόριο της διακετυλομορφίνης ονομάστηκε Heroin (δηλαδή ηρωίδα), επειδή ο άνθρωπος που την ανακάλυψε νόμιζε ότι είχε βρει το φάρμακο που θα έσωζε τους μορφινομανείς.
Παρασκευάστηκε πρώτη φορά το 1874 από τον Αγγλο φαρμακοποιό Α.Ράιτ, μέσω επεξεργασίας της μορφίνης με οξεικό οξύ, έχοντας συνεπώς παρόμοιες επιδράσεις με αυτές της μορφίνης. Είναι όμως δυόμισι φορές πιο ισχυρή .

Η βιομηχανική παραγωγή της ουσίας ξεκίνησε το 1896 στα εργαστήρια της Bayer και ήταν το επίτευγμα του Χ.Ντρέσσερ, του ίδιου χημικού που μία δεκαετία πρωτύτερα είχε διακριθεί παγκοσμίως ανακαλύπτοντας ένα άλλο δημοφιλές αναλγητικό, την ασπιρίνη.
Η ηρωίνη κυκλοφόρησε στο εμπόριο επί μακρόν ως συνταγογραφούμενο αναλγητικό που θεωρήθηκε εξίσου χρήσιμο και σε μία πλειάδα νοσημάτων του αναπνευστικού συστήματος, όπως η βρογχίτιδα, το άσθμα ή και η φυματίωση, χάρη στην ιδιότητά της να καταστέλλει το βήχα.
Επίσης, αρχικά είχε όντως χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση του εθισμού στη μορφίνη ή και στο αλκοόλ!
Πέρασαν πολλά χρόνια (συγκεκριμένα έως το 1914) για να γίνει αντιληπτή η εθιστική δράση της στην ιατρική κοινότητα και να απαγορευτεί αυστηρά η κυκλοφορία της. Σήμερα η θεραπευτική της χρήση έχει καταργηθεί.

Τα συμπτώματά της και τι πρέπει να κάνετε
Κατ΄ αρχάς προκαλείται μεγάλη καταστολή του αναπνευστικού συστήματος, η οποία γίνεται αντιληπτή από τη βραδύπνοια που εμφανίζει ο χρήστης και μπορεί να καταλήξει σε πλήρη άπνοια. Στη συνέχεια, ο πάσχων πέφτει σε κωματώδη κατάσταση. Ένα άλλο χαρακτηριστικό της υπερδοσολογίας είναι οι οφθαλμικές κόρες μεγέθους κεφαλής καρφίτσας.
Αυτή η κατάσταση είναι ένα από τις πιο επείγοντα ιατρικά προβλήματα που χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης στο νοσοκομείο, όπου θα χορηγηθούν τα αντίδοτα των οπιούχων (ναλοξόνη) και θα γίνουν οι ανάλογες προσπάθειες ανάνηψης.

Αν συμβεί το χειρότερο και βρείτε ένα χρήστη αναίσθητο, είναι σημαντικό να ξέρετε τι πρέπει να κάνετε, αφού μπορεί να του σώσετε τη ζωή.

- Βεβαιωθείτε πρώτα ότι αναπνέει καθαρό αέρα.
- Μετά γυρίστε τον στο πλευρό και μην τον αφήνετε μόνο του. Μπορεί, αν νιώσει ναυτία, να πνιγεί με τον εμετό του.
- Σκεπάστε τον με κάτι ζεστό για να αποφύγετε την υποθερμία
- Τηλεφωνήστε αμέσως στο 166 και ζητήστε ασθενοφόρο.
- Τέλος, μαζέψτε κάθε σκόνη, ταμπλέτα ή οτιδήποτε άλλο μπορεί να χρησιμοποίησε και δώστε τα στον οδηγό του ασθενοφόρου.

Αν το θύμα της ηρωίνης δεν αναπνέει καθόλου και παρατηρήσετε απουσία σφυγμού, αρχίστε τις προσπάθειες καρδιοαναπνευστικής αναζωογόνησης. Μη χορηγήσετε στον πάσχοντα κανένα από τα "γιατροσόφια" που συνήθως χρησιμοποιούν οι τρομοκρατημένοι ναρκομανείς, όπως ενδοφλέβια έγχυση αλατόνερου ή γάλακτος!
Η ταχύτατη μετάβαση στο νοσοκομείο μπορεί να αποβεί σωτήρια.

Σύνδρομο στέρησης

Όταν ο χρήστης δεν πάρει τη δόση του, παθαίνει σύνδρομο στέρησης.
Αυτό αφορά στις μεταβολές που υφίσταται ο οργανισμός προσπαθώντας να ξαναβρεί την ισορροπία του ύστερα από μία παρατεταμένη περίοδο χρήσης ηρωίνης. Μπορεί να ξεκινήσει έως και τέσσερις ώρες μετά την τελευταία δόση, αλλά συνήθως στους περισσότερους εμφανίζεται έπειτα από οκτώ ή περισσότερες ώρες. Ο βαθμός δυσκολίας διακοπής της χρήσης του ναρκωτικού εξαρτάται από την ποιότητα της λαμβανόμενης ηρωίνης, τη δόση και τη διάρκεια χρήσης. Υπάρχουν αρκετοί τρόποι αποτοξίνωσης, κανένας από τους οποίους δεν είναι επικίνδυνος, μολονότι όλοι είναι δυσάρεστοι.
Η αποτοξίνωση ενός συνηθισμένου χρήστη διαρκεί περίπου μία εβδομάδα (τουλάχιστον για την απάλειψη της σωματικής εξάρτησης), με τα πιο δυσβάσταχτα συμπτώματα να εμφανίζονται μέσα στις πρώτες 48-72 ώρες μετά τη διακοπή του ναρκωτικού.
Το σύνδρομο στέρησης περιλαμβάνει τα παρακάτω συμπτώματα: διαστολή των κορών, έγερση των τριχών του δέρματος (χηνοειδές δέρμα), εριστική διάθεση, αϋπνία, αύξηση της αρτηριακής πίεσης, ταχυκαρδία, μυϊκές κράμπες, πανικό και άλλα συμπτώματα που μοιάζουν με αυτά της γριποειδούς συνδρομής (ρινόρροια, αδυναμία, ανορεξία, διάρροιες, κοιλιακά άλγη, ρίγος, ναυτία, εμετοί), καθώς και ερύθημα προσώπου και σώματος και έντονη εφίδρωση.
Επιπρόσθετα, οι ακούσιες μυϊκές συστολές προκαλούν αιφνίδιες συσπάσεις των κάτω άκρων και του άκρου ποδός (τινάγματα).
Τα συμπτώματα της σωματικής εξάρτησης φθίνουν μετά τη δεύτερη με τρίτη ημέρα, αλλά αυτά της ψυχικής εξάρτησης μπορεί να ταλαιπωρούν τους χρήστες πολλά χρόνια και θα πρέπει να τα καταπολεμούν συνεχώς.

Ποιες επιπλοκές στην υγεία προκαλεί η χρόνια χρήση ηρωίνης

Στις ιατρικές επιπλοκές της χρόνιας χρήσης ηρωίνης περιλαμβάνονται η σύμπτωση των φλεβικών τοιχωμάτων, οι μικροβιακές επιμολύνσεις των αιμοφόρων αγγείων και των καρδιακών βαλβίδων, τα αποστήματα και οι λοιμώξεις των μαλακών μορίων και τα νοσήματα του ήπατος και του σπληνός.
Πνευμονικές επιπλοκές (συμπεριλαμβανομένων των λοιμώξεων και της φυματίωσης) μπορούν να προκληθούν εξαιτίας της κακής γενικής κατάστασης της υγείας των χρηστών, καθώς και της κατασταλτικής δράσης του ναρκωτικού στην αναπνοή. Πολλές από τις ουσίες που χρησιμοποιούνται για τη νοθεία της ηρωίνης είναι δυσδιάλυτες, με αποτέλεσμα να υπάρχει το ενδεχόμενο δημιουργίας θρόμβων και απόφραξης (εμβολισμού) των αγγείων των πνευμόνων, των νεφρών, του ήπατος ή του εγκεφάλου.
Και βέβαια υπάρχει ο μεγάλος κίνδυνος που προκύπτει από τη χρήση κοινών συρίγγων και αφορά στη μετάδοση λοιμώξεων, ηπατίτιδας Β, ηπατίτιδας C και AIDS. Τα συγκεκριμένα νοσήματα οι χρήστες, εκτός του ότι τα μεταδίδουν ο ένας στον άλλον, μπορούν να τα μεταδώσουν στους σεξουαλικούς τους συντρόφους αλλά και στα παιδιά τους.


Αποτοξίνωση

Η προσπάθεια απεξάρτησης από τα ναρκωτικά αποτελεί ένα δύσκολο εγχείρημα, με το πλέον αβέβαιο αποτέλεσμα. Όποιος αποφασίζει να ξεκινήσει αυτό τον αγώνα δεν ξέρει αν θα βγει νικητής, φοβάται διαρκώς ότι, κάποια στιγμή, θα λυγίσει, θα κάνει πίσω. Όμως η ηρωίνη δεν είναι αήττητη.
Υπάρχουν αρκετοί τρόποι αποτοξίνωσης: οι χρήστες μπορούν να αντιμετωπιστούν είτε επί εξωτερικής βάσης είτε νοσηλευόμενοι σε ειδικές κλινικές και κέντρα απεξάρτησης.
Τα περισσότερα προγράμματα αποτοξίνωσης περιλαμβάνουν τη χορήγηση μεθαδόνης, ενός συνθετικού ναρκωτικού όπως η ηρωίνη που αποτρέπει την εμφάνιση των συμπτωμάτων σωματικής εξάρτησης της ηρωίνης, ενέχει όμως τον κίνδυνο ανάπτυξης ψυχικής εξάρτησης.
Κατά την απεξάρτηση οι χρήστες σιγά σιγά αποστασιοποιούνται από την ηρωίνη, ελαττώνοντας σταδιακά τη δόση της μεθαδόνης.
Σε όλα τα κέντρα αποτοξίνωσης δίνεται ιδιαίτερη σημασία στην ψυχοθεραπευτική υποστήριξη των τοξικομανών, αφού, όπως προαναφέρθηκε, η ψυχολογική εξάρτηση είναι το κύριο πρόβλημα.

Κλείνοντας, παραθέτουμε τη μαρτυρία ενός δημοφιλούς ροκ τραγουδιστή του τόπου μας, του Π.Σιδηρόπουλου, που έχασε τη μάχη με την ηρωίνη:

"Ένας εν ενεργεία ηρωινομανής, ενώ όσο έχει τη δόση του είναι καλά, πολύ καλά, όταν δεν την έχει νομίζει ότι θα πεθάνει. Δεν έχει καμία αίσθηση του χρόνου, ξεχνάει, παρελθόν, παρόν και μέλλον είναι πολύ συγκεχυμένα μέσα του. Έχει τόσο πολύ αντιφατικά συναισθήματα που μέσα σε είκοσι λεπτά το μίσος και η αγάπη εναλλάσσονται με μεγάλη γρηγοράδα. Για το φίλο; Δεν υπάρχει φίλος. Πουλάει και την ίδια του τη μητέρα για μια δόση. Ο φίλος και γενικά τα συναισθήματα αυτά είναι αφημένα στην κρίση της ηρωίνης. Πίσω δε από όλα αυτά κρύβεται μια αιώνια απειλή, που ανήκει μόνο στην ηρωίνη. Έτσι λοιπόν κάποια στιγμή ο ηρωινομανής είναι μόνος του αυτός και η ηρωίνη και ανάμεσά τους δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια απελπισμένη κραυγή. Γιατί σε ό,τι μισεί, σε ό,τι αγαπά, σε ό,τι αισθάνεται δεν είναι αυτός αλλά ουσιαστικά είναι η ηρωίνη, κρυμμένη από πίσω του.
Για εγώ; Δεν χρειάζεται καν να μιλάει για εγώ, αυτός ο άνθρωπος, άγνωστε νεαρέ. Γιατί ό,τι στεγανό είχε να προστατεύσει το εγώ του έχει τρυπηθεί, έχει σπάσει, έχει ανοίξει, όπως ανοίγουνε οι φλέβες όταν τις κόβεις με το ξυράφι, όταν αυτοκτονείς ή όταν τις τρυπάς με τη σύριγγα για να πάρεις τη δόση σου.
Έτσι λοιπόν καταλαβαίνεις ότι ο ηρωινομανής βαδίζει σε ένα μονόδρομο που έχει μία και μόνη κατεύθυνση, όπου η αλήθεια και η ψευτιά παύουν να διαχωρίζονται, είναι το ίδιο πράγμα. Ακόμη το φως και το σκοτάδι φτάνουν να είναι το ίδιο πράγμα.
Όσο για την ηρωίνη, ποτέ καθαρά δεν θα δεις κατά πόσο είσαι επηρεασμένος από αυτήν ή όχι και κατά πόσο την έχεις ανάγκη. Αυτή παραμονεύει πάντοτε στη σκιά και όπως σου είπα είναι μονόδρομος, έχει μια καρδιά και μια παντιέρα.

Γι΄ αυτό, άγνωστε νεαρέ, σε προειδοποιώ είναι η ηρωίνη και να μην ξεχαστείς ποτέ να νομίζεις ότι την ελέγχεις ότι ξέρεις τι ζητάς και το γιατί".
ΓΙΑ ΒΟΗΘΕΙΑ-ΜΟΝΑΔΕΣ ΑΠΕΞΑΡΤΗΣΗΣ..www.Vrisko.gr