Αντιμετωπίστε τη χειμωνιάτικη μελαγχολία

Της Μυρσίνης Κωστοπούλου

Oι κρύες ημέρες του χειμώνα έφτασαν· και οι γιορτινές ημέρες των Χριστουγέννων ήγειραν χαρά, ψυχική ηδονή, ενώ παρέσχον και τη δυνατότητα για μια- έστω και ολιγοήμερη- αποφόρτιση, ψυχική και σωματική. Ωστόσο για κάποιους το πέρασμα στον βαρύ χειμώνα φαντάζει απειλητικό. Η αναντιστοιχία ανάμεσα στην γκρίζα εσωτερική πραγματικότητα και στον εξωτερικό χρωματιστό περίγυρο που βρίθει από χριστουγεννιάτικες αποδράσεις, μοιάζει να επενεργεί βασανιστικά στον ψυχισμό ορισμένων ατόμων.




Περιστασιακή θλίψη

Η χειμωνιάτικη μελαγχολία μοιάζει με την κλινική κατάθλιψη· με τη διαφορά ότι είναι μια περιστασιακή θλίψη την οποία βιώνει το άτομο και συγκεκριμένα πριν από την έλευση και κατά τη διάρκεια της χειμερινής περιόδου. Εμφανίζεται με τα ακόλουθα συμπτώματα: * Έντονη στενοχώρια τις κρύες και μικρές σε διάρκεια χειμωνιάτικες ημέρες.

* Αδυναμία άντλησης ευχαρίστησης από πρόσωπα και δραστηριότητες που, μέχρι τώρα, το άτομο απελάμβανε.

* Επίμονη ανάγκη για περισσότερο ύπνο, προκειμένου να «ξεχάσει» τη θλίψη του.

* Αίσθημα κοπώσεως, ακόμη στην ιδέα και μόνο ότι πρέπει να διεκπεραιώσει κάτι απλό.

* Σύγχυση στη σκέψη και αδυναμία συγκέντρωσης.

* Δυσβάσταχτα συναισθήματα ενοχών, απόγνωσης, απελπισίας, ευερεθιστότητας και έλλειψη αυτοπεποίθησης.

* Το άτομο ρέπει προς τη μοναξιά, ενώ σταδιακά απομονώνεται από φίλους και οικογένεια. Γνωστή και ως «εποχική συναισθηματική διαταραχή», το είδος αυτό της μελαγχολίας κορυφώνεται τον χειμώνα, ιδιαίτερα κατά τους μήνες Ιανουάριο και Φεβρουάριο, ενώ εκλείπει την άνοιξη. Εκδηλώνεται συχνότερα στις ηλικίες των 18-30 και κυρίως στις γυναίκες.

Η ασφάλεια της μοναξιάς

Βέβαια, πηγή της εποχιακής αυτής μελαγχολίας δεν είναι καθαυτή η αλλαγή της εποχής. Άλλωστε αυτό μοιάζει να λειτουργεί περισσότερο ως πρόσχημα, πάνω στο οποίο προβάλλουμε στοιχεία όπως είναι η δυσκολία μας να προσαρμοζόμαστε στις αλλαγές, αλλά πιθανόν και η ανάγκη μας να επιστρέφουμε στην «ασφάλεια» της μοναξιάς μας.

Τελευταίες έρευνες αποκαλύπτουν και τη συμβολή ειδικών βιολογικών διεργασιών: στο σκοτάδι η επίφυση του εγκεφάλου εκκρίνει την ορμόνη μελατονίνη που βοηθά στον ύπνο και η οποία αυξάνεται όταν οι ημέρες μικραίνουν και δεν υπάρχει φυσικό ηλιακό φως. Τα άτομα που παρουσιάζουν συμπτώματα μελαγχολίας του χειμώνα εκκρίνουν περισσότερη μελατονίνη από τα «φυσιολογικά» άτομα κατά τους χειμερινούς μήνες, με αποτέλεσμα να είναι πιο επιρρεπή στην κατάθλιψη.

Τεχνικές αυτο- βοήθειας

Η μελαγχολία, όποιες και να είναι οι αιτίες της, δεν είναι πιο ισχυρή από εμάς· γι΄ αυτό και μπορούμε να επανακτήσουμε ώς έναν βαθμό τον έλεγχο απέναντί της, με το να:

* Αποδυναμώσουμε στη σκέψη μας την προσδοκία ότι κάθε χειμώνα θα πέφτουμε στο μαύρο πέπλο της κατάθλιψης, καθώς έτσι εκπληρώνουμε τον ίδιο μας τον φόβο.

* Προγραμματίζουμε σε εβδομαδιαία βάση δραστηριότητες που θα μπορούσαν να μας δώσουν χαρά.

* Σεβόμαστε τους προσωπικούς μας ρυθμούς ακόμα και τις καταθλιπτικές μας ροπές, δίχως όμως να ταυτιζόμαστε με αυτές. Σε κάθε περίπτωση πάντως, όταν τα συμπτώματα επιμένουν, καλό είναι να προσφεύγει κανείς σε κάποιον ειδικό που θα μπορέσει να τον βοηθήσει με πιο αποτελεσματικό τρόπο.

Η Μυρσίνη Κωστοπούλου είναι ψυχολόγος (ΜSc, Diploma in Cognitive Ρsychotherapy). Εmail: myrsi@hol.gr