Τα δάκρυά μας στέλνουν χημικά μηνύματα

Όταν κλαίμε, μπορεί τελικά να κάνουμε πολύ περισσότερα από το να εκφράζουμε τα συναισθήματά μας. Τα δάκρυά μας, σύμφωνα με μια νέα μελέτη, μπορεί να στέλνουν χημικά μηνύματα, τα οποία επηρεάζουν τη συμπεριφορά των άλλων.


Η νέα μελέτη, που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Science», μπορεί να αρχίζει να εξηγεί κάτι που προβλημάτιζε εδώ και δεκαετίες τους ειδικούς: Γιατί οι άνθρωποι, σε αντίθεση με τα άλλα είδη, παράγουν δάκρυα για να εκφράσουν τα συναισθήματά τους;

Όπως γράφει η εφημερίδα «Νιου Γιορκ Τάιμς», σε μια σειρά πειραμάτων, οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι οι άντρες που μύριζαν τα συναισθηματικά δάκρυα γυναικών ένιωθαν λιγότερη ερωτική διέγερση απ' ό,τι όταν μύριζαν φυσιολογικό ορό, ο οποίος είχε αφεθεί να κυλήσει στα μάγουλα των ίδιων γυναικών. Μικρότερη ήταν και η διακύμανση σε μια σειρά άλλων δεικτών, όπως τα επίπεδα της τεστοστερόνης τους, οι δερματικές αντιδράσεις, οι αντιδράσεις του εγκεφάλου τους και η περιγραφή που οι ίδιοι οι άντρες έδιναν στην ερωτική διέγερσή τους.

Τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν ότι «τα δάκρυα εκπέμπουν χημικά μηνύματα τα οποία συνιστούν μια μορφή επικοινωνίας», λέει ο επικεφαλής ερευνητής δρ Νοάμ Σόμπελ, καθηγητής Νευροβιολογίας στο Ινστιτούτο Βάιτσμαν στο Ισραήλ. «Ουσιαστικά αυτό που ανακαλύψαμε είναι η χημική έκφραση του “όχι” – ή τουλάχιστον του “όχι τώρα”».

Οι ερευνητές μελετούν τώρα τα συναισθηματικά δάκρυα των αντρών για να διαπιστώσουν εάν και αυτά μεταδίδουν χημικά μηνύματα – γεγονός που ο δρ Σόμπελ θεωρεί σχεδόν βέβαιο, αν και πιθανολογεί πως θα είναι διαφορετικού είδους, δεδομένου ότι οι άντρες κλαίνε για διαφορετικούς λόγους από τις γυναίκες (με τα δάκρυα λ.χ. εκτονώνουν τον θυμό τους).

Η ανακάλυψη ότι τα δάκρυα εκπέμπουν χημικά μηνύματα που επηρεάζουν τους άλλους «υποδηλώνει έναν νέο, λειτουργικό ρόλο στο κλάμα», σχολιάζει τα νέα ευρήματα η δρ Μάρθα Κ. ΜακΚλίντοκ, καθηγήτρια Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου, η οποία είναι πρωτοπόρος στις έρευνες για τις φερομόνες και τη συμπεριφορά. «Αληθινά διευρύνει τις πιθανότητες για την προέλευση αυτών των χημικών μηνυμάτων», προσθέτει.

Ο δρ Ρόμπερτ Ρ. Προβάιν, ψυχολόγος και νευροεπιστήμονας στο Πανεπιστήμιο του Μέριλαντ, ο οποίος έχει πραγματοποιήσει πολλές μελέτες για το κλάμα, λέει πως η νέα ανακάλυψη «είναι πολύ σημαντική», διότι «τα συναισθηματικά δάκρυα αποτελούν σημαντικό τμήμα της εξέλιξης των ανθρώπων ως κοινωνικού είδους» και συνεπώς η νέα ανακάλυψη «μπορεί να αποτελεί ένδειξη ακόμα μιας φερομόνης στους ανθρώπους».

Οι φερομόνες είναι χημικές ουσίες που απελευθερώνονται από τον οργανισμό ανθρώπων και ζώων προκαλώντας συγκεκριμένες αντιδράσεις ή μεταδίδοντας μηνύματα σε άλλα άτομα του ίδιου είδους. Υπάρχουν φερομόνες κινδύνου, εντοπισμού τροφής, σεξουαλικής διέγερσης και πολλές άλλες.

Πολλά είναι ακόμα τα ερωτήματα που μένουν να απαντηθούν όσον αφορά τα χημικά μηνύματα των δακρύων, όπως ποιες ουσίες στα δάκρυα είναι αυτές που προκαλούν τις αντιδράσεις των άλλων καθώς και εάν αυτές γίνονται αντιληπτές μέσω της μύτης ή άλλης οδού. Τα νέα ευρήματα πρέπει επίσης να επιβεβαιωθούν από μεγαλύτερες μελέτες για να θεωρηθούν οριστικά.

Ενα άλλο ερώτημα είναι γιατί τα γυναικεία δάκρυα εκπέμπουν το μήνυμα «όχι απόψε, αγάπη μου». Μια πιθανή εξήγηση είναι ότι ο μηχανισμός των δακρύων αναπτύχθηκε για να καταστέλλεται η επιθετικότητα των αντρών προς τις γυναίκες όταν αυτές βρίσκονται σε κατάσταση συναισθηματικού στρες.

Μια άλλη πιθανή εξήγηση είναι ότι τα δάκρυα αναπτύχθηκαν για να συμπίπτουν εν μέρει με τον έμμηνο κύκλο των γυναικών. «Πολλές μελέτες έχουν δείξει πως οι γυναίκες είναι περισσότερο ευσυγκίνητες στη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως και, από βιολογικής πλευράς, η έμμηνος ρύση δεν είναι η καλύτερη εποχή για να κάνουν σεξ, οπότε η μείωση της ερωτικής επιθυμίας των αντρών είναι πολύ σημαντική γι' αυτές», εξηγεί ο δρ Σόμπελ.

Στη νέα μελέτη δήλωσαν συμμετοχή 70 γυναίκες, αλλά μόνο έξι από αυτές μπορούσαν να κλαίνε με ιδιαίτερη ευκολία. Αυτές χρησιμοποιήθηκαν στη μελέτη, ενώ οι υπόλοιπες ήταν αναπληρωματικές. Ολες οι γυναίκες ήταν 20άρες και 30άρες, ενώ οι άντρες είχαν ηλικία 28 και 29 ετών. Σε όλα τα πειράματα χρησιμοποιήθηκαν φρέσκα δάκρυα – οι ερευνητές τα συγκέντρωναν το πολύ δύο ώρες πριν από κάθε πείραμα.

Ο δρ Σόμπελ επισημαίνει πως, ανεξάρτητα από τις εξελικτικές ρίζες των συναισθηματικών δακρύων, δεν συνιστά στις γυναίκες να χρησιμοποιήσουν τα νέα ευρήματα στις καθημερινές τους σχέσεις. «Δεν τους συνιστώ να κλαίνε για να στείλουν ένα μήνυμα», τονίζει. «Είναι προτιμότερο να πουν απλώς “όχι”».

ΤΑ ΝΕΑ