ΑΡΧΑΙΑ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ

Οι Έλληνες ήταν έξοχοι γεωμέτρες και φιλόσοφοι! Πολλοί απ αυτούς θεωρούσαν ότι οι κύκλοι και οι σφαίρες ήταν δείγματα απόλυτης τελειότητας. Έτσι μια από τις αλήθειες που ανακάλυψαν ήταν ότι το σύμπαν ήταν σφαιρικό, με αποδείξεις μάλιστα για το γεγονός και πολύ καλές μετρήσεις μακρινών αποστάσεων.

Περίπου στο 500 π.χ., προσπαθώντας να εξηγήσουν τις κινήσεις των πλανητών, υπέθεσαν πως η γη είναι το κέντρο του σύμπαντος, η γεωκεντρική θεωρία. Ο Αναξιμένης το 550 π.Χ. υπέθεσε ότι τα άστρα ήταν στερεωμένα σε μια κούφια σφαίρα η οποία είχε μέσα τη Γη, τη Σελήνη και όλα τα ουράνια σώματα με κυκλική τροχιά. Τα άστρα έδιναν φως αλλά όχι θερμότητα διότι ήταν πολύ μακριά. Στη τάξη των επτά Ουρανών διακρίνουμε τη Σφαίρα των Απλανών, το Κρόνο, το Δια, τον Άρη, τον Ήλιο, την Αφροδίτη, τη Σελήνη και τη Γη.

.

Άλλοι, με επίκεντρο τον Αρίσταρχο το Σάμιο (310-330 π.Χ.), πίστευαν πως η Γη περιστρέφεται γύρω απ τον άξονα της και ο Ερμής και η Αφροδίτη, γύρω από τον Ήλιο. Χρησιμοποιώντας γεωμετρικά αξιώματα απέδειξε ακόμα ότι ο Ήλιος είναι μεγαλύτερος από τη Γη. Περίπου στο 250 π.Χ., ο Αρίσταρχος υπέθεσε πως η Σελήνη περιστρέφεται γύρω από τη Γη, και πως οι υπόλοιποι πλανήτες γύρω από τον Ήλιο, η ηλιοκεντρική θεωρία. Στο εργο του "Περί των Αποστάσεων και Μεγεθών Ήλιου και Σελήνης", λέει πως ο Ήλιος είναι 20 φορές μακρύτερα από ότι η Γη στη Σελήνη. Χρησιμοποίησε επίσης τις σεληνιακές έκλειψης ,για να μετρήσει την διάμετρο Ήλιου και Σελήνης.

Δυστυχώς όμως, λόγω της αυθεντίας του Αριστοτέλη, η θεωρία του δεν έγινε αποδεκτή απ όλους. Ο Αριστοτέλης είχε ήδη "αποδείξει" με φιλοσοφικά επιχειρήματα ότι η Γη πρέπει να είναι το κέντρο του Σύμπαντος. Τη γεωκεντρική μέθοδο του Αριστοτέλη, απέδειξε με τη μέθοδο των επικύκλιων ο Ερατοσθένης. Το έργο αυτό αργότερα οι Άραβες το ονόμασαν "Αλμαγκέστ", και θα ήταν η βάση για 1500 περίπου χρόνια μέχρι που ο Κοπέρνικος και ο Νικολά της Κούζας αποκατάστησαν την αλήθεια.

Οι Έλληνες ως φιλόσοφοι σχέτιζαν τη φύση των πραγμάτων στο σύνολο όμως του κόσμου. Έτσι πέρα από τις αστρονομικές παρατηρήσεις τους ανέπτυξαν θεωρίες που ερμήνευαν τη γέννηση, τη μορφή και τη λειτουργικότητα του σύμπαντος. Για παράδειγμα ο Θαλής ο Μιλήσιος έλεγε πως η Γη πλέει στο νερό σαν επίπεδη επιφάνεια. Αυτό βέβαια δεν τον εμπόδισε να προβλέψει μια Ηλιακή έκλειψη το 585 π.Χ. Ο Αναξίμανδρος είπε την ιδέα πως το σύμπαν είναι άπειρο και πως η κυκλική Γη πλέει ελευθέρα στο σύμπαν! Είπε ακόμα πως τα πάντα στο σύμπαν καθορίζονται από τις τροχιές τους. Στο Πυθαγόρα το Σάμο αποδίδεται η ιδέα της σφαιρικότητας της Γης, αποδεδειγμένη με μαθηματικό τρόπο.

Ο Εύδοξος της Κνίδου ήταν ο πρώτος που έδωσε θεωρητική εξήγηση της κίνησης των πλανητών. Ο Ηρακλείδης (388-315 π.Χ.) από την άλλη, δήλωνε πως ο Ερμής και η Αφροδίτη γυρίζουν γύρω από τον Ήλιο και η Γη γύρω από τον άξονα της. Αργότερα ο Ερατοσθένης από τη Συήνη υπολόγισε τη περιφέρεια της Γης.

Ο Ίππαρχος ο Ρόδιος, ένας μεγάλος αστρονόμος, καθόρισε το τροπικό έτος και τη Μετάπτωση των Ισημεριών. Προκειμένου να ανακαλύψει την απόσταση Γης-Σελήνης χρησιμοποίησε τις εκλείψεις και τη παραλλακτική μέθοδο, η οποία τον ώθησε να κάνει τους πρώτους τριγωνομετρικούς πίνακες. Θεωρείτε ο πρώτος που έφτιαξε κατάλογο των Απλανών τον οποίο τελειοποίησε αργότερα ο Πτολεμαίος, ανάλογα με το μέγεθος της φαινομενικής τους λαμπρότητας.

Μετά απ αυτόν ο Πτολεμαίος, αν και κατάλαβε λάθος το γεωκεντρικό σύστημα, τελειοποίησε τη θεωρία των πλανητικών κινήσεων, η οποία εξηγούσε τη φαινομενικά ανάδρομη τροχιά των πλανητών και τις αποκλίσεις αυτών βόρεια και νότια της εκλειπτικής.

Μετά το Πτολεμαίο ακολουθούν διάσημοι, κυρίως Άραβες κατά κύριο λόγο, αστρονόμοι που έκαναν συμπληρωματική θα λέγαμε δουλειά στο έργο του, αφού ο πολιτισμός της ελληνιστικής περιόδου είχε περάσει στα χέρια τους. Η Ευρώπη δυστυχώς μαραζώνει κάτω από το σφιχτό χέρι της εκκλησίας, που δεν επιτρέπει την επιστημονική έρευνα ή την αμφισβήτηση της βίβλου και της Αριστοτελικής αυθεντίας